1 Oyun(cak)
1 Çok(lu) Zekâ
Çoklu
Zekâ, Harvard Üniversitesi Psikoloji profesörü Howard Gardner tarafından
1970lerde öne sürülmüş bir kuramdır. Bu kuramın ortaya çıkış sebebi Gardner’ın zekâ
testlerine karşı çıkmasıdır. Tek tip zekâ testiyle insanları değerlendirmek
yerine çoklu zekâ kuramıyla insanları farklı zeka türlerine göre keşfetmeye çalışmak
daha doğru olacaktı. Gardner’ a göre Sözel, Matematiksel, Uzamsal, Bedensel,
Müzikal, İçsel, Sosyal, Doğa, Varoluşçuluk olmak üzere toplam 9 zeka türü vardır
ve insanlar bunlardan bir veya bir kaçına sahiptir.
Aileler
için konu çocuklarının zeka gelişimi olduğunda akan sular durur. Çocukların
zekasının gelişiminde en önemli faktörlerden birisi de oyun ve oyuncaklardır. Çocuk,
oyun veya oyuncak ile hayatın provasını yapmaya başlar. Çocukların oyun ve
oyuncak tercihi gelecekteki meslekleri hakkında bize ipuçları verir. Bu nedenle
ailelerin çocukları için oyuncak seçimi önemlidir. Aileler, seçtikleri
oyuncağın çocuklarının yaş seviyesine dolayısıyla zihinsel gelişimine uygun
olup olmadığına mutlaka bakmalıdır. Örneğin Piaget’e göre 7-12 yaş aralığındaki
çocuklar somut kavramları severler ve akıllarında tutarlar. Bu nedenle bu yaş
aralığındaki çocuklar için somut oyuncaklar her zaman için doğru tercih olmuştur.
Ayrıca satın alınan oyuncağın çocuğun ince motor becerilerine ve zihinsel
gelişimine katkı sağlaması ise aranan önemli kriterlerden biri olmalıdır.
Sayısal,
görsel ve bedensel zekânın birleşiminden oluşan mimarlık mesleği bugün pek çok
çocuğun hayalidir. Çocuklarınız, küçük yaşta bir oyun(cak) ile dokuz zekâsını da
geliştirebilir. Bunun en güzel örneklerinden birisi de maket yapımıdır. Küçük
Mimar tarafından çocuklar için hazırlanan özel oyun(cak)lar gördüklerim
arasında en güzeliydi.
Küçük
Mimar oyuncakları ile çocuğunuzun 9 Zekâsını nasıl geliştirebilirsiniz?
1-
Sözel Zekâ: Maketin
yapımı için kullanım kılavuzunu siz okursunuz, kendisi basit emir cümleleri ile
talimatları tekrar yazar. Okumayı bilmeyen çocuklara ise soru yolu ile
konuşması sağlanabilir. Ya da “mış” gibi oynayabilirsiniz. O size talimatları
söyler siz yaparsınız.
2-
Matematiksel Zekâ: Maketin yapılması nasıl olabilir? Sence bu maket nasıl çalışır? Bunun
düğmesi nerede olmalı? Metre ile uzunluğunu ölçelim mi? Üzerine çeşitli
rakamlar yazalım mı? En çok sevdiğin rakam nedir, mesela?
3-
Uzamsal Zekâ: Kapısını
ne renk boyayalım? Kanatları ne renk olsun? Burası ile yan tarafın rengi
birbirine uyumlu oldu mu? Buraya sen olsan nasıl bir parça eklemek isterdin?
Eline verdiğiniz materyal ile var olan maketi değiştirmesini ve
zenginleştirmesini sağlayabilirsiniz.
4-
Müzikal Zekâ: Bu
oyuncağımız için nasıl bir şarkı sözü yazsak? “Maketim benim güzel maketim.
Seni ben kendim ellerimle yaptım. Bak ne de güzel bir ev oldun!” Oyuncağının
içinde hangi müzik aletini çalmak istersin? Müzik eşliğinde maketimizi yapalım
mı?
5-
Bedensel Zekâ: Bu
maketi alalım nereye taşıyalım? El-kol hareketleriniz ile dev cüce gibi maketin
içine girme-çıkma, saklambaç oynama, pencereden bakma ve kendimizi nasıl
hissettiğimizi mimiklerimiz ile gösterme…
6-
İçsel Zekâ:
Şimdi sana 10 dakika mola. Biraz kendinle kalarak burada nasıl vakit geçirmeyi
tercih ederdin? Kendini dinlemek ister misin? Yalnızlık güzel mi?
7-
Sosyal Zekâ:
Yapmış olduğun bu harika makete kimleri davet etmek isterdin? Burada nasıl bir
organizasyon düzenlemek isterdin? Bu yolculuğa kimlerle çıkmak isterdin? Burada
bir doğum günü partisi versek, kimleri çağırmak isterdin? Hadi telefon ile
arkadaşlarını arayalım ve partiye davet edelim ne dersin?
8-
Doğa zekâsı:
Hadi burada bir de evcil hayvanımız olsun. Mesela kaplumbağaya ne dersin? Cama
küçük bir saksı koymaya ne dersin?
9-
Varoluşçuluk Zekâsı: Uzay nasıl bir boşluk sence? Uzayda başka varlıklar da var mıdır? Burası
bizim sığınağımız olsun. Çok yağmur yağıyormuş, birlikte dua edelim mi?
Bu ve
benzeri oyun(cak)lar ile çocuğunuzun 9 zekâ türünün gelişimine katkıda
bulunarak hayatın 9 alanında prova yapabilir ve onların hayata hazırlanmasına
katkıda bulunabilirsiniz.
Unutmayın, her çocuk zekidir, keşfedilmeyi bekler.
Öğr.
Gör. Özlem Pakize ŞİNİK
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder